Archeologia

Stanowiska archeologiczne i grodziska świadczą o bogatej przeszłości obszaru. Pierwsze ślady osadnictwa pochodzą z epoki brązu. Na terenie Parku jest wiele takich stanowisk, ale z punktu widzenia turysty, walory krajoznawcze posiadają tylko niektóre z nich. Na szczególną uwagę zasługuje cmentarzysko kurhanowe koło leśniczówki Uniradze (gmina Stężyca). Zajmuje ono kilkuhektarowy obszar i jest to największe takie cmentarzysko w Polsce. Znajduje się tu co najmniej trzy tysiące kurhanów i grobów od ciałopalnych do szkieletowych. Fragmenty palonych kości ludzkich i ceramiki datuje się wstępnie na IV wiek p.n.e

Do najciekawszych i najlepiej zachowanych grodzisk należą: grodzisko Haska położone między jeziorami Ostrzyckim a Bukrzno Małe i grodzisko zlokalizowane w Chmielnie pomiędzy jeziorem Kłodno i Białe. To ostatnie to pozostałoś po kasztelanii chmieleńskiej, najstarszy zabytek wsi datowany na VII – IX wiek n.e. Istnieje też kilka grodzisk w zespole jezior Potęgowskich, między jeziorem Sianowskim i Osuszyno, w rezerwacie „Zamkowa Góra” koło Kartuz i nad jeziorem Zamkowisko.

Do rejestru zabytków nieruchomych wpisano dotychczas następujące obiekty i obszary archeologiczne:

  1. Borzestowo — grodzisko wyżynne (gm. Chmielno),
  2. Chmielno — grodzisko nizinne (gm. Chmielno),
  3. Chmielno — Chmielonko — cmentarzysko płaskie (gm. Chmielno),
  4. Chmielno — Chmielonko — osada otwarta (gm. Chmielno),
  5. Chmielno — Chmielonko — osada otwarta, (gm. Chmielno),
  6. Garcz — osada otwarta (gm. Chmielno),
  7. Miechucino — osada otwarta (gm. Chmielno),
  8. Miechucino — osada otwarta (gm. Chmielno),
  9. Reskowo — cmentarzysko płaskie (gm. Chmielno),
  10. Mirachowo — cmentarzysko kurhanowe (gm. Kartuzy),
  11. Mirachowo — cmentarzysko kurhanowe (gm. Kartuzy),
  12. Zamkowa Góra — grodzisko wyżynne (gm. Kartuzy),
  13. Mojusz — piece garncarskie (gm. Sierakowice),
  14. Pałubice — osada otwarta (gm. Sierakowice),
  15. Pałubice — cmentarzysko płaskie (gm. Sierakowice),
  16. Załakowo — cmentarzysko płaskie (gm. Sierakowice)
  17. Kamieniecki Młyn — cmentarzysko płaskie (gm. Sierakowice),
  18. Nowe Czaple (d. Przewóz) — grodzisko wyżynne (gm. Stężyca),
  19. Stare Czaple — cmentarzysko kurhanowe (gm. Stężyca),
  20. Uniradze — cmentarzysko kurhanowe (gm. Stężyca),
  21. Gołubie — grodzisko wyżynne (gm. Stężyca),
  22. Rąty — cmentarzysko płaskie (gm. Somonino).
Archeologia grafika